NCR is the leading cooperative alliance between all major Dutch institutes for river studies. We integrate knowledge, facilitate discussion and promote excellent science.

PhD Defense of Jasper Candel

18 February 2020 - 16:00

Wageningen

Important information

Date: February 18, 2020
Time: 16:00 (Starting time defense, arrive earlier, reception afterwards), 19:00 buffet
Location defense: Aula, Generaal Foulkesweg 1, Wageningen University (Map, Google maps)
Location reception: Eetcafé H41, Heerenstraat 41, Wageningen (Google Maps)
Registration: Not required for defense. For symposium, reception and buffet please register here.
Contact candidate: jasper.candel@wur.nl
Contact paranymphs: Gabriël Rammeloo, Rense Strikwerda

Timetable

Symposium

Why river managers should care about the alluvial subsurface

In World Soil Museum, Gaia, Droevendaalsesteeg 3, Wageningen (Google Maps)

11:45 – 12:15 Lunch
12:15 – 12:20 Opening by prof. dr. Jakob Wallinga
12:20 – 12:40 Prof. dr. Gert Verstraeten
Regional variability in antropogenically created river landscapes in Flanders: implications for the management of ecosystem services
12:40 – 13:00 Prof. dr. Jacky Croke
The role of historical Contingency in Floodplain evolution in SEQ Queensland Australia
13:00 – 13:20 Tea and Coffee
13:20 – 13:40 Dr. ir. Erik Mosselman
Challenges from a low-energy river in Bangladesh: Planform changes, stratigraphy, sharp bends and response to constriction
13:40 – 14:00 Dr. Annegret Larsen
Towards a better understanding of past and present biotic drivers of river and floodplain geomorphology
14:00 – 14:10 Introduction to the World Soil Museum by ing. Stephan Mantel
14:10 – 15:00 Enjoying the World Soil Museum
14:45 – 15:15 Closing + Drinks

Defense

Aula, Generaal Foulkesweg 1, Wageningen University (Map, Google maps)
16:00 – 17:30 PhD defense of Jasper Candel

Eetcafé H41, Heerenstraat 41, Wageningen (Google Maps)
17:30 Reception
19:00 Buffet

Ahead of the curve – Channel pattern formation of low-energy rivers

Many rivers have been channelized in large parts of the world in the past centuries. However, in the last decades, realization has grown that channelization has negative consequences: it results in loss of ecological niches and high discharge peaks that may lead to flooding. Therefore, rivers worldwide are currently being restored. One of the most used restoration measures in small, low-energy rivers is to re-meander the river channel pattern, often by mimicking the sinuous pattern from before channelization. However, it remains largely unknown how sinuous patterns of low-energy rivers naturally form and develop with time, because they do not have sufficient energy to erode their banks, and generally do not show lateral migration.

In this doctoral thesis, I aim to understand and predict the channel pattern formation of low-energy rivers. Distinctive channel patterns form in valleys with a peaty, heterogeneous and sandy floodplain. For each river type, a palaeogeographic reconstruction was performed using coring, ground-penetrating radar and geochronological data from different valley cross-sectional research sites. Based on these reconstructions, conceptual models were developed on how these channel patterns develop. The bank strength was identified as a key forming factor of the channel pattern of low-energy rivers, and incorporated in a newly developed channel pattern prediction tool, which has a high prediction success. River restoration can benefit from the insights of this research and focus on restoring natural processes of low-energy rivers in a scientifically sound way.

Nederlands

Op veel plekken in de wereld zijn rivieren gekanaliseerd gedurende de laatste eeuwen. Echter, gedurende de laatste decennia realiseert men zich steeds vaker dat kanalisatie grote negatieve consequenties heeft: het resulteert in verlies aan ecologische waarde en hoge piekafvoeren die kunnen leiden tot overstromingen. Daarom worden rivieren tegenwoordig hersteld, vooral in Europa en Noord-Amerika. Eén van de meest gebruikte herstelmaatregelen in kleine, laag-energetische rivieren (ook wel beken genoemd) is het ‘hermeanderen’ van de geul. Deze maatregel houdt in dat de geul weer slingerend aangelegd wordt, zoals op historische kaarten nog zichtbaar is, om zo de oorspronkelijke staat van rivieren te herstellen. Echter, het is grotendeels onduidelijk hoe slingerende patronen van laag-energetische rivieren zich van nature vormen en zich ontwikkelen in de loop van de tijd. Veel laag-energetische rivieren hebben onvoldoende energie om hun oevers te eroderen, en laten weinig laterale migratie zien.

In dit proefschrift is het mijn doel om het ontstaan van het geulpatroon van laag-energetische rivieren beter te begrijpen en te voorspellen. Er vormen zich karakteristieke patronen, die verschillend zijn tussen valleien met een venige, heterogene en zandige overstromingsvlakte. Voor elk rivier type heb ik data verzameld door boringen te zetten, grondradarprofielen te maken en geochronologische data te verzamelen in dwarsdoorsnedes in de riviervallei. Deze data is gebruikt om een palaeogeografische reconstructie te maken. Op basis van deze reconstructie is er een conceptueel model ontwikkelt van hoe het geulpatroon ontstaan is. De oeversterkte is geïdentificeerd als een sleutelfactor in de ontwikkeling van het geulpatroon van laag-energetische rivieren. De oeversterkte is meegenomen als parameter in een nieuw ontwikkelde geulpatroonvoorspeller, die een hoge voorspellingskracht heeft. Rivierherstel kan profiteren van de inzichten uit dit onderzoek, en zou zich moeten richten op het herstellen van de natuurlijke processen van laag-energetische rivieren op een wetenschappelijk correcte wijze.

Downloads & links

Jasper Candel on the RiverCare Knowledge Base